قطعات الکترونیکی از جمله مقاومت ها، خازن ها، ترانزیستورها، آی سی ها، دیودها و … دارای یک سری مشخصاتی می باشند که بعضی از این قطعات مانند آی سی ها، ترانزیستورها و دیودها دارای نوشته هایی هستند که بیشتر شماره یا ظرفیت قطعه را نمایش می دهد. اما بعضی از قطعات مانند مقاومت و خازن های قدیمی و عدسی (سرامیکی) این طور نمی باشند و خواندن ظرفیت آن برای هر کسی با داشتن هر دانشی امکان پذیر نمی باشد. البته لازمه خواندن این ظرفیت ها فقط مختص مهندسین الکترونیک و فنی کاران نمی باشد و شما هم می توانید این کارها را انجام بدهید. فقط کافیست قطعه آموزشی زیر را به دقت مطالعه کنید تا با نحوه محاسبه ظرفیت مقاومت های مختلف آشنا شوید.
همان طور که می دانید، مقاومت دارای نوارهای رنگی می باشد که ظزفیت آن را نشان می دهد که این ظرفیت ها در واحد اهم (Ω) یا اُمِگا (Omega) می باشد. حال چطور آن را محاسبه کنیم؟ با ما همراه باشید …
برای خواندن مقاومت های چهار نوار رنگی باید ابتدا رنگ ها و متغیرهای درون آن را بدانیم که با مراجعه به جدول پایین این کار را انجام خواهیم داد.
| رنگ | کد رنگ (Digit) | ضریب (Multiplier) | ضریب خطا یا تولرانس (Tolerance) |
| مشکی | 0 | 1 | |
| قهوه ای |
1 | 10 | ± 1% |
| قرمز | 2 | 100 | ± 2% |
| نارنجی | 3 | 1,000 | |
| زرد | 4 | 10,000 | |
| سبز | 5 | 100,000 | ± 0.5% |
| آبی | 6 | 1,000,000 | ± 0.25% |
| بنفش | 7 | 10,000,000 | ± 0.1% |
| خاکستری | 8 | ± 0.05% | |
| سفید | 9 | ||
| طلایی | 0.1 | ± 5% | |
| نقره ای |
0.01 | ± 10% | |
| None | ± 20% |
حال با ترکیب این اعداد و کدها به ترتیب و به صورت زیر، و به ترتیب کنار هم عددی بدست می آید که هم نمایانگر ظرفیت مقاومت و هم ضریب خطا یا همان تولرانس می باشد.
مثال 1: مقاومتی به رنگ های آبی – خاکستری – قهوه ای (طلایی) را در نظر گرفته و ظرفیت آن را محاسبه نمایید.
جواب: ابتدا کد رنگ آبی (6)، سپس کد رنگ خاکستری (8) و در انتها ضریب رنگ قهوه ای (10×) را پیدا می کنیم. حال اعداد را کنار هم می گذاریم و سپس حاصل را که به اهم می باشد، اندازه می گیریم و در صورت نیاز آن را به کیلواهم و مگااهم تبدیل می کنیم. حال نوبت به آخرین رنگ می رسد که مقدار تلرانس را نمایش می دهد و با مراجعه به جدول و یافتن درصد تلرانس رنگ طلایی (5%) آن را درج می کنیم.
(طلایی) – قهوه ای – خاکستری – آبی
6 8 ×10 – (%5) ⇒ 680Ω (%5)
مثال 2: مقاومتی به رنگ های زرد – بنفش – مشکی – سبز (خاکستری) را در نظر گرفته و ظرفیت آن را محاسبه نمایید.
جواب:
(نقره ای) – سبز – مشکی – بنفش – زرد
4 7 0 ×105 – (%0/05) ⇒ 47,000,000Ω (%0/05) ⇔ 47MΩ (%0/05)
مثال 3: مقاومتی به رنگ های سفید – مشکی – مشکی – قرمز (نقره ای) – (زرد) را در نظر گرفته و ظرفیت آن را محاسبه نمایید.
جواب:
(زرد) – (نقره ای) – قرمز – مشکی – مشکی – سفید
9 0 0 ×102 – (%0/05) – (25ppm) ⇒ 90,000Ω (%0/05) (25ppm)⇔ 90KΩ (%0/05) (25ppm)
